شرم، بکارت و سلامت زنان – فرانک عمیدی

سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع بین زنان در جهان است. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی سرطان دهانه رحم سالانه دست کم جان نزدیک به سیصد هزار زن را می‌گیرد. ۸۵ درصد از این مرگ و میرها در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد.

ویروس اچ پی وی که یک ویروس مقاربتی بسیار شایع است، عامل ۹۹ درصد موارد سرطان دهانه رحم است. برای جلوگیری از این بیماری، بیماریابی سرطان گردن رحم انجام می‌شود که به پاپ اسمیر معروف است. این تست که معمولا بدون درد و خونریزی است (بسیارشبیه معاینه اعضای تناسلی زنان است) اما می تواند ناخوشایند باشد نمونه‌ای از سلول‌های گردن رحم برداشته می‌شود. بعد، این نمونه در آزمایشگاه بررسی می‌شود تا ببینند آیا تغیرات سرطانی در سلول‌ها دیده می‌شود و آیا ویروس اچ‌پی‌وی در دهانه رحم فرد وجود دارد یا نه.

توصیه می‌شود که افرادی که از نظر جنسی فعال هستند حتی اگر دخول کامل صورت نگرفته آزمایش پاپ اسمیر را انجام بدهند چون امکان انتقال این ویروس از طریق پوست و دهان هم وجود دارد. اما هنوز در بسیاری از جاهای دنیا زنان از انجام این تست خودداری می‌کنند.

یک سوم زنانی که در یک نظرسنجی در بریتانیا شرکت کرده‌‌اند گفته‌اند به دلیل شرم از فرم و شکل واژن خود و بوی واژن و ترشح آن از دادن تست پاپ اسمیر خودداری می‌کنند. خواندن این مطلب برای من شوکه کننده بود. اینکه در این زمانه و در این کشور زنان جوان حاضرند سلامت و بهداشت خود را به دلیل چنین چیزهای پیش‌پا افتاده‌ای نادیده بگیرند برای من غیرقابل درک بود. اما این باعث شد که به یاد دورانی از زندگی خود در ایران بیافتم.

در ایران در دوران دانشجویی فعالیت جنسی زنان جوان هم سن و سال من تقریبا همیشه پنهانی بود . تقریبا همه در ترس و نگرانی از این بودند که خانواده‌‌هایشان از این باخبر شوند که رابطه جنسی دارند و تقریبا همه هیچگونه اطلاعات درست و جامعی درباره سلامت و بهداشت جنسی نداشتند. سکس در دوران جوانتری در ایران مانند رانندگی با چراغ خاموش در تونلی تاریک بود.

در آن زمان اینترنت هنوز فراگیر نبود و اطلاعات زنان در حد صحبت‌های درگوشی دوستان از تجربه‌های خود بود. تقریبا هیچ کس نمی‌دانست که اگر از نظر جنسی فعال است باید هر ازگاهی به دکتر متخصص زنان هم سر بزند. اکثر ما از بیماری‌های مقاربتی و ویروس‌هایی که می‌توانستیم به آنها آلوده بشویم بی‌خبر بودیم. تنها نگرانی ما ایدز بود و بارداری.

خاطره اکثر زنان جوان آن زمان از اولین باری که به دکتر زنان مراجعه کرده بودند یکی بود. “ازدواج کردین؟” اولین سوال دکتر بود. این سوال دکتر از همان ابتدا این پیام را می‌داد که شرط اینکه زنی باکره نباشد این است که متاهل باشد و همین، صداقت بین بیمار و دکتر را از بین می‌برد. به گفته چندین دوست و آشنا مدتها طول می‌کشید تا بتوان رابطه‌ای صادقانه با دکتر زنان در ایران داشت. بسیاری از زنانی که متاهل نبودند اما رابطه جنسی داشتند سال‌ها به دلیل شرم، بهداشت و سلامت خود را نادیده می‌گرفتند. آن زنان جوان ایرانی با این زنان بریتانیایی که در نظرسنجی شرکت کرده بودند چقدر فرق داشتند؟

در کانال تلگرامم مطلبی درباره سرطان دهانه رحم منتشر کردم و طولی نکشید که متوجه شدم که هر چند از آن دورانی که بالا ذکر کردم دو دهه گذشته اما وضعیت هنوز فرق چندانی نکرده.

یک زن سی ساله از مشهد به من پیام داد تا تجربه شخصی خودش را از تست پاپ اسمیر با من در میان بگذارد. او می‌گوید که هفت سال است از نظر جنسی فعال است، ازدواج نکرده و چند تجربه اولش از مراجعه به دکتر زنان آنقدر ناخوشایند بوده که چند سالی به دکتر سر نزده بوده. این خانم بالاخره برای انجام پاپ اسمیر مراجعه می‌کند. او می‌گوید در این مطب بیماران را دو تا دو تا به اتاق دکتر می‌فرستادند و “وقتی وارد شدم دکتر پرسید عزیزم چند سال است ازدواج کردی؟ کمی مکث کردم و گفتم یک سال. اول می‌خواستم راستش را بگویم اما جلوی یک بیمار دیگر و وقتی که دکتر چنین سوالی کرد شوک شدم و راستش را نگفتم.” او ادامه می دهد: “می‌خواستم به دکتر بگویم این حق من است که با شما تنها باشم و مشکلم را که حتی شاید گفتنش به شما هم برایم سخت باشد بتوانم به صورت خصوصی به شما بگویم، اما این کار را نکردم.” دکتر به این خانم می‌‌گوید که پاپ اسمیر را سه سال بعد از ازدواج باید انجام دهد و از‌ آنجایی که او به دروغ گفته بود که تنها یک سال است ازدواج کرده و رابطه جنسی دارد، پزشک متخصص به او می‌گوید پاپ اسمیر لازم نیست.

پیام‌های دیگری از زنان گرفتم که نگران بودند در شهرهای کوچکشان در مطب دکتر زنان دیده شوند. “آخر تا کسی نخواهد باردار شود یا باردار نباشد که پیش دکتر زنان نمی‌رود،” این را زن جوانی از یک شهر کوچک برایم نوشته بود. در شبکه‌های اجتماعی صحبت از این است که بعضی از پزشکان یا شرکت‌های بیمه به خانواده‌‌های زنانی که متاهل نیستند اما برای آزمایش‌های واژینال به دکتر مراجعه می‌کنند اطلاع می‌دهند که فرزندشان باکره نیست.

فرانک عمیدی – خبرنگار حوزه زنان بی‌بی‌سی