انیمیشن هدهد دانا – چگونه روابط ایمن را به کودکان بیاموزیم؟

انیمیشن هدهد دانا با هدف پیشگیری از کودک‌آزاری جنسی و آگاهی‌بخشی با شعری کودکانه و آهنگین به زبانی ساده با کمک گرفتن از قوه بصری، مرزهای روابط ایمن و غیر ایمن را به کودک می‌آموزد.

شما می توانید این انیمیشن را با کودکان ببینید و درباره هر کدام از ۳ نوع رابطه‌ای که در قالب ۳ رنگ سفید، سبز و قرمز به تصویر کشیده شده و ویژگی‌های هر رابطه با آنها گفت‌وگو کنید. والدین آگاه اولین حامیان و آموزگاران کودکان هستند.

می‌خواهیم به زبانی ساده به کودکان بیاموزیم که به چه کسانی می‌توانند اعتماد کنند. اولین گروه و نزدیکترین افراد به کودک، پدر و مادر هستند. آنها را اعضای حلقه سفید می‌نامیم. اما لازم است برای کودک مشخص کنیم که مراقبان او فقط محدود به افراد حلقه سفید نمی‌شوند.

کودک به‌جز والدین با افراد مختلفی سروکار دارد: راننده سرویس، پرستار، معلم، فروشنده، پستچی، پلیس، همسایگان، مربی موسیقی یا مربی ورزش و…

در این مرحله به کودک آموزش می‌دهیم که با کمک والدین فهرست افرادی را که می‌توانند در دایره ایمن قرار بگیرند، مشخص کند. برای درک بهتر این موضوع تفاوت مفاهیم آشنا، غریبه، قابل اعتماد و غیرقابل اعتماد را به کودک توضیح می‌دهیم.

شما می‌توانید چند نوار کاغذی یا پارچه‌ای در رنگ‌های مختلف آماده کنید و با آنها یک دایرهٔ مارپیچ بسازید. دایره را روی دیوار یا زمین هم می‌توان نقاشی کرد یا چسباند. داخلی‌ترین حلقه سفید رنگ است، رنگ سبز برای لایه میانی (اگر سن کودک بالاتر از ۷ سال است می‌توانید رنگ زرد را هم اضافه کنید) و بیرونی‌ترین حلقه که قرمز خواهد بود.

تعدادی آدمک مقوایی بریده شده نیز در اختیار کودک قرار دهید. آدمک‌ها را با عناوین، جنسیت، سن و رنگ‌های مختلف و متفاوت در اختیار کودک قرار می‌دهیم. روی صورت هر یک از آدمک‌ها می‌توانید تصاویر صورت‌هایی را از مجلات بریده‌اید، بچسبانید.

– رنگ سفید: دایرهٔ ایمن (مختص والدین)

– رنگ سبز: نشان‌دهنده افرادی است که کودک می‌تواند فقط با اطلاع والدین به تنهایی با آنها وقت بگذراند ولی اعضای این حلقه نیز اجازه ندارند رفتارهایی با نشانه‌های هشدار را انجام دهند. افراد حلقه سبز را می‌توان در خانواده، فامیل و مدرسه با شناخت و تشخیص والدین تعیین کرد، البته به عنوان والدین لازم است توجه داشته باشید که اعضای فهرست را باید با اطمینان و دقت انتخاب کنید. فراموش نکنید آمارها نشان می‌دهد ۹۰% آزارگرها از آشنایان کودک و ۴۰% آنها از فامیل نزدیک هستند.

– رنگ قرمز: این افراد اجازه ندارند به کودک نزدیک شوند یا با آنها تنها باشند، کودک نباید بدون حضور والدین از آنها هیچ هدیه، خوراکی، نوشیدنی و… دریافت کند. به کودک می‌آموزیم که نباید با افراد این حلقه تنها بماند.

لازم است به کودک توضیح دهیم که افراد خارج از دایرهٔ ایمن یا حلقه سفید می‌توانند زن یا مرد، پیر یا جوان، زشت یا زیبا، مذهبی یا غیر مذهبی باشند. البته قرار نیست کودک را بترسانید. شما قرار است فقط قوانین ارتباط ایمن را برای آنها توضیح بدهید. بعد از توضیحات داده شده از کودک می‌خواهیم هر آدمک را در مکان مناسب قرار دهد.

به بچه‌ها فرصت بدهید تصویر افراد ایمن زندگیشان را نقاشی کنند یا نام آنها را روی برچسب‌های مخصوص بچسبانند و روی آدمک‌ها قرار دهند.

سپس با بچه‌ها این پرسش‌ها را مرور می‌کنیم:

• چه کسانی اجازه دارند در نزدیک‌ترین فاصله نسبت به ما قرار داشته باشند؟
• چه کسانی اجازه دارند ما را ببوسند، بغل کنند؟
• از چه کسانی خوراکی و هدیه قبول می‌کنیم؟
• با چه کسانی تنها می‌مانیم؟
• چه کسانی اجازه دارند اندام‌های خصوصی ما را ببینند یا لمس کنند؟ چه مواقعی؟

این بازی را به بهانه‌های مختلف در بازه‌های زمانی با کودک انجام دهید. اگر موقعیتی مشابه آنچه توضیح داده شد، پیش آمد آن را به یک فرصت آموزشی تبدیل کنید، اما همیشه در نظر داشته باشید که آموزش لازم است، ولی کافی نیست. اولین و مهمترین حامی و آموزگار کودک، والدین هستند. برای حمایت از آنها توانمند باشید.

***

این انیمیشن در سال ۹۴ توسط سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان در دفتر تخصصی کودک به مدیریت نفیسه حبیب اللهی و حمایت مستقیم آقایان بقایی، کاظمی و کریمی تهیه شده مشاوره علمی و محتوایی آن نیز توسط الهام فخرایی صورت گرفته است.

نویسنده: الهام فخاری

منبع: سایت الفبا