آیا شبکه‌های اجتماعی باعث افسردگی کودکان می‌شود؟

رانگان چاترجی، یک پزشک عمومی است. او می‌گوید که شاهد موارد زیادی از ارتباط بین بیماری‌های مرتبط با سلامت روان در نوجوانان، و استفاده آن‌ها از شبکه‌های اجتماعی بوده است.

او می‌گوید که یک پسر ۱۶ ساله پس از آسیب رساندن به خودش پیش او آورده شد.

آقای چاترجی می‌گوید: “در ابتدا فکر کردم که داروهای ضد افسردگی تجویز کنم. اما بعد از صحبت با او دریافتم که ظاهرا استفاده از شبکه‌های اجتماعی تاثیر منفی بر سلامتش داشته است.”

بنابراین دکتر چاترجی یک راه حل ساده به این نوجوان پیشنهاد می‌کند و آن هم تلاش برای فاصله گرفتن از شبکه‌های اجتماعی است.

او از این نوجوان می‌خواهد که استفاده از این شبکه‌ها را تنها به یک ساعت قبل از خواب محدود کند و پس از چند هفته زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به دو ساعت در شب و دو ساعت در روز افزایش دهد.

رانگان چاترجی می‌گوید: “پس از شش ماه این نوجوان از بهبود قابل ملاحظه‌ای در سلامت روان خود خبر داد. من یک نامه از مادرش دریافت کردم که می‌گفت پسرش در مدرسه خوشحال‌تر است و بیشتر در جمع حضور دارد.”

این مورد و موارد مشابه باعث شد که نقش شبکه‌های اجتماعی در زندگی جوانان برای این پزشک سوال برانگیز شود.

به گفته این پزشک “شبکه‌های اجتماعی تاثیری منفی بر سلامت روان دارند.”

او می افزاید: “من فکر می‌کنم که این مشکلی بزرگ است و ما باید قوانینی در این مورد داشته باشیم. چگونه می‌توان جامعه را به گونه ای درمورد استفاده از تکنولوژی آموزش داد که به جای صدمه زدن به ما، برایمان مفید باشد.”

دکتر رانگان چاترجی تنها کسی نیست که چنین طرز تفکری دارد.

گروهی از کارشناسان آمریکایی که در زمینه خدمات رفاهی کودکان فعالیت می‌کنند اخیرا در نامه‌ای به مارک زاکربرگ، موسس فیسبوک از او درخواست کردند تا “مسنجر کودکان” که یک اپلیکشن پیام رسان مخصوص کودکان است را ببندد. در این نامه گفته شده که تشویق کودکان به استفاده از چنین اپلیکشنی، اقدامی غیرمسئولانه است.

انجمن سلطنتی سلامت عمومی در تحقیقی که در سال ۲۰۱۷ انجام داد از حدود ۱۵۰۰ نفر در سنین ۱۱ تا ۲۵ سال خواست تا خلق و خوی‌شان در زمان استفاده از پنج شبکه اجتماعی که محبوبیت بیشتری دارند، مورد بررسی قرار بگیرد.

براساس این تحقیق دو شبکه اجتماعی اسنپ‌چت و اینستاگرام احتمالا بیشتر از همه بر اضطراب و احساس کمبود تاثیر دارند.

در این بررسی از هر ده نفر، هفت نفر گفته بودند که اینستاگرام باعث شده که آن‌ها تصور خیلی بدی از بدنشان داشته باشند و نیمی از شرکت کنندگان ۱۴ تا ۲۴ ساله گفتند که اینستاگرام و فیسبوک حس اضطراب را در آن‌ها تشدید کرده. دو سوم از شرکت کنندگان هم گفتند که فیسبوک قلدری آنلاین را افزایش داده است.

شرلی کرامر، که مسئولیت این تحقیقات را برعهده داشت نتیجه گیری کرد که شبکه‌های اجتماعی به فضایی برای ایجاد روابط، شکل دادن به هویت، بیان احساسات، عقاید و آموختن درباره جهان اطراف تبدیل شده است. چنین موضوعاتی اساسا با سلامت روان مرتبط است.

حق نشر عکسKATIE HORWICH

لوئیز تئودوسیو، روانپزشک می‌گوید تاثیر استفاده بیش از حد از تلفن همراه را می‌توان در رفتارهای کودکان و نوجوانان در طی جلسات روان درمانی مشاهده کرد.

به گفته این روانپزشک دو یا سه سال قبل این که یک کودک و یا نوجوان به تلفن همراه و یا پیامی که در طول یک جلسه روان درمانی پاسخ دهد، امری غیرمعمول بود. اما چنین چیزی در حال حاضر کاملا عادی است.

خانم تئودوسیو شاهد افزایش شمار نوجوانانی بوده که تاثیر شبکه‌های اجتماعی باعث افسردگی، اضطراب و سایر بیماری‌های مرتبط با سلامت روان در آن‌ها شده است.

دکتر تئودوسیو می‌گوید: “برخی از کودکان برای این که از شر پیام‌های نگران کننده خلاص شوند عمدا موبایل های خود را گم کرده و یا می‌شکنند.”

به گفته این روانپزشک، نوجوانانی که جرات بیان دیدگاه‌هایی درباره “تنوع جنسیتی” دارند، خود را بیشتر در معرض خطرسوءاستفاده در شبکه‌های اجتماعی مثل توییتر قرار می‌دهند.

“در مدرسه هر گونه قلدری تنها محدود به همان محل می‌شود. اما قلدری آنلاینی این حس را می‌دهد که شما در تختخواب خودتان تحت تاثیر این مسئله قرار می‌گیرید.”

لوئیز تئودوسیو می‌گوید یکی از گروه‌هایی که بیشتر از همه درباره آنها احساس نگرانی می‌کند، کودکانی هستند که به دلیل اعتیادشان به شبکه‌های اجتماعی و یا بازی‌های کامپیوتری تمایلی به بیرون رفتن از خانه ندارند.

این گروه از کودکان اغلب از صحبت کردن با روانپزشک خودداری می‌کنند. در مواردی ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا بتوان آن‌ها را به خارج شدن از خانه ترغیب کرد.

این کودکان در دنیایی تخیلی زندگی می‌کنند که در مواردی بر سلامت فیزیکی آن‌ها تاثیر می گذارد. آن‌ها به این دلیل که نمی‌خواهند دنیای مجازی خود را ترک کنند، ممکن است به بیماری‌های فیزیکی مبتلا شوند.

دکتر تئودوسیو شاهد بوده که تا چه حد چنین شرایطی می‌تواند برای والدین دشوار باشد.

او شنیده که برخی از والدین برای این که مطمئن شوند کودکان در نیمه شب به وای‌فای وصل نمی‌شوند روتر را به اتاق خود می‌برند.

حتی برای آن دسته از کودکانی هم که بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کنند، باز هم اینترنت که به کانالی برای ورود به زندگی دوستان و افراد مشهور تبدیل شده، می‌تواند خطرناک باشد.

دکتر تئودوسیو می‌گوید: “حس من این است که آن‌ها فکر می‌کنند دوستانشان زندگی بهتری به نسبت آن‌ها دارند، هر چند که شاهد نسخه واقعی از زندگی‌ها نیستند و فقط نظاره‌گر ایده‌آل‌ها هستند.”

حق نشر عکسKATIE HORWICH

والدین چه کاری می‌توانند انجام دهند؟

-مراقب زمانی که کودکان صرف اینترنت می‌کنند، باشند. مطمئن شوند که این زمان با فعالیت‌های دیگر کودکان مثل روابط اجتماعی، ورزش، خوردن و خوابیدن تداخل نداشته باشد.

-اجازه ندهند که کودک در زمان غذا خوردن از موبایل و یا سایر وسایل مشابه استفاده کند. یک ساعت قبل از خواب تمامی این وسایل را از کودک دور کنند. اجازه ندهند که کودکشان این وسایل را در اتاق‌شان شارژ کنند.

با کودکان، مرتب درباره آن چه که در اینترنت انجام می‌دهند، صحبت کنند. مثلا از آن‌ها سوال کنند که امروز چه پیام‌هایی گذاشته‌اند. با چه کسانی دوست هستند و استفاده از اینترنت چه تاثیری بر آن‌ها داشته است.

در صورت دسترسی کودکان به پسورد (رمزعبور)، به طور مرتب محتوای مطالبی را که کودکان به آن دسترسی دارند، چک کنند.

به خاطر داشته باشید که فیسبوک، توییتر و یا اینستاگرام رسما کودکان زیر ۱۳ سال را از داشتن هر گونه حساب کاربری منع می‌کند.

کودکان را تشویق کنید تا از اینترنت برای فعالیت‌های خلاقانه استفاده کنند. به آن‌ها در زمینه انجام تکالیفشان کمک کنید.

حق نشر عکسKATIE HORWICH

وزارت بهداشت بریتانیا در نوامبر گذشته با کمپانی‌های اسنپ، فیسبوک، گوگل، اپل و توییتر نشستی را برگزار کرد. در این نشست مسائلی همچون قلدری آنلاینی و محتوای مضر، میزان زمانی که نوجوانان صرف اینترنت می‌کنند و چگونه می‌شود سن کاربران را تایید کرد، بحث و بررسی شد.

باز هم باید تاکید کرد که شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد دلایلی برای نگرانی درباره تمامی سه موضوعی که در بالا به آن اشاره شد، وجود دارد.

در تحقیقی که آفکام (سازمان تنظیم کننده مقررات رسانه‌ای بریتانیا) در پایان سال گذشته (۲۰۱۷) انجام داد، نیمی از کودکان ۱۱ و ۱۲سال در شبکه‌های اجتماعی حساب کاربری داشتند. این در حالی است که اکثر شبکه‌های اجتماعی رسما کودکان زیر ۱۳ سال را از داشتن هر گونه حساب کاربری منع کرده‌اند.

سازمان خیریه “یانگ مایند” که در زمینه سلامت روان فعالیت می‌کند، دریافت که تعداد کمی از نوجوانان (۳۷ درصد) قلدری‌های اینترنتی را گزارش کردند، این در حالی است که نوجوانان قربانی قلدری های خارج از اینترنت (۴۷ درصد)، بیشتر این مسئله را گزارش کردند.

براساس تحقیقی که دانشگاه گلاسگو انجام داده نوجوانان بسیاری در شبکه‌های اجتماعی وقت می‌گذرانند. آن‌ها نگران این مسئله هستند که پیامی را از دست ندهند. به همین دلیل اغلب در نیمه شب برای این که در جریان تازه‌ترین اخبار قرار بگیرند، به اینترنت مراجعه می‌کنند، که این مسئله بر روند خواب آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

باید این مسئله را هم خاطر نشان کرد که براساس برخی از تحقیقات انجام شده کودکان توانسته‌اند به خوبی شبکه‌های اجتماعی را وارد زندگیشان بکنند.

براساس یک تحقیق انجام شده در دانشگاه آکسفورد، در حالی که کودکان وقت زیادی را در اینترنت می‌گذرانند، با توسل به شیوه‌هایی سعی می‌کنند بین زمانی که صرف اینترنت می‌کنند و زمانی که به کارهای دیگر مشغول هستند، توازن برقرار کنند.

مرکز موسوم به اینترنت ایمن تر در بریتانیا دریافته که ۶۸ درصد جوانان گفته‌اند که صحبت کردن با دوستانشان از طریق اینترنت حس خوبی به آن‌ها می دهد. ۸۸ درصد هم گفته‌اند که وقتی دوستانشان ناراحت هستند برایشان “پیام‌های دوستانه “می‌فرستند.

به رغم وجود شواهد متناقض، کمپانی‌های اسنپ‌چت، فیسبوک، توییتر، اپل و گوگل پذیرفته‌اند سه مسئله مهم مورد نظر دولت بریتانیا را به آن‌ها اشاره شد، در ماه‌های آتی بررسی کنند.

رئیس سیاستگذاری عمومی فیسبوک در بریتانیا در واکنش به نشست با دولت به بی بی سی گفت: “تحقیقات ما نشان می‌دهد که استفاده از شبکه های اجتماعی برای ارتباط با افرادی که برایمان اهمیت دارند و به آنها علاقمند هستیم، در سلامتی ما تاثیر مثبت دارد.”

توییتر گفته که “چشم به راه بحث‌های مثبت در مورد این مسائل حساس است”.

گوگل نخواست تا علنا در این مورد اظهارنظری بکند.

و اسنپ‌چت در حال ارتقاء سیستمی است که کاربران بتوانند راحت تر دریافت پیام‌های تهدیدآمیز را گزارش دهند.

اپل هم که درنشست وزارت بهداشت حضور داشت اخیرا با درخواست‌هایی از سوی سرمایه گذاران این شرکت روبرو شده است. آن‌ها خواستار آن شده‌اند تا با کمک نرم افزاری زمانی را که کودکان می‌توانند از تلفن‌های موبایل خود استفاده کنند، محدود کرده و در مورد اعتیاد به تلفن‌های هوشمند دست به اقدام بزنند.

کمپانی اپل در پاسخ گفته که پیش از این در سیستم‌های عامل تلفن‌های آی فون، سیستمی را که به والدین امکان کنترل می‌دهد، تعبیه کرده است.