دکتر حسام فیروزی دکتر حسام فیروزی | روان‌درمانگر کودک، نوجوان و خانواده | کلینیک دکتر حسام فیروزی – Dr Hesam Firoozi
رمز ماندگاری خرافات در تاریخ – مصطفی ملکیان
خرافات خلاف واقع هستند، اما چرا ماندگار شده اند؟ چون آثار و نتایج مثبت داشته اند. مثلا فرض کنید فرزند من درعنفوان جوانی از دنیا می‌رود و من و همسرم از شدت مصیبت در حال متلاشی شدن هستیم. فردی به من می‌گوید: «بچه ای که در عنفوان جوانی از دنیا برود، دمِ در بهشت منتظر می ماند و می گوید تا پدر و مادرم نیایند من وارد بهشت نمی شوم». فرض می کنیم این حرف خرافه باشد. حتی در این صورت علی رغم خرافه بودن، کاملا برای من تسلی بخش است و همین تسلی بخشی باعث ماندگاری خرافه مفروض می شود. یعنی این خرافه آثار و نتایج مثبت عملی داشته، اگرچه مطابق با واقع نبوده است. من در یکی از مقالات کتاب راهی به رهایی استدلال کرده ام که اتفاقًا در بسیاری از موارد، حقایق آثار و نتایج منفی عملی دارند، یعنی اگرچه حقیقت هستند و مطابق با واقع اند اما آثار و نتایج منفی عملی دارند. خرافه‌ها و توهمات از مواردی هستند که آثار و نتایج مثبت عملی دارند، اگرچه با واقع مطابقت ندارند.
حقایق هم به همین دلیل که آثار و نتایج منفی عملی دارند، در بعضی از موارد پایدار نمی‌مانند.
پاسخ : بله ! همین طور است . یعنی به خاطر اینکه خاصیت دردانگیزی دارند، نمی مانند؛ مثل مادری که فرزندش به جبهه رفته است ، ده پیغام و خبر و پیک و … از جاهای مختلف می‌رسد دال بر اینکه فرزندش شهید شده است، اما مادر برای هر یک از منابع خبر توجیهی پیدا میکند تا حقیقت شهادت فرزندش را نپذیرد. زیرا این حقیقت او را متلاشی میکند و به همین دلیل خود را با توهمات تسلی می‌دهد. در حالی که اگر همین اخبار را، راجع به پسر همسایه به گوشش می‌رساندند، به راحتی قانع می‌شد که پسر همسایه شهید شده است، اما در مورد پسر خودش چنین چیزی را نمی پذیرد. زیرا مکانیسم روانی – دفاعی انسان، مکانیسم حفظ وضع روانی انسان است، ولو به قیمت توهم زدگی یا خرافه زدگی.
روش شناسی مطالعات مقایسه ای عرفان
صفحات ۳۰۰ و ۳۰۱
اگر زمینه وزمانه ی زندگی مان رابراساس نتایج زود بازده بنا کنیم البته چشم بستن بر روی فکت ها وپناه گرفتن پشت خرافه ها و آداب ورسوم وباور های بی اساس آرامش بزرگی برای ما فراهم میکند. اما نکته ی تلخ ولی کاملا واقعی اینجاست که برخی از این آرامش ها وآسایش ها بعد از چند ماه وبرخی بعد از چند سال نتایج تلخ خود را نشان میدهند وبعضی از دیرپاترین آنها حتی ممکن است نتایج وخیم خود را پس از مرگ ما درسرنوشت نسل بعد ظاهر کنند همچنانکه ما امروز نتایج تلخ برخی از تصمیم های خرافی نسل قبل را با تاسف ودرد زندگی میکنیم .
دیگران کاشتند وما خوردیم مابکاریم ودیگران بخورند
( حتی اگر کاشتن نسبت به خیالبافی کار سخت تری باشد . )